Chơi tổ tôm – một trò chơi vui nhộn và hấp dẫn, đã trở thành một hoạt động giải trí phổ biến trong nhiều gia đình và nhóm bạn trẻ. Khi nhắc đến chơi tổ tôm, chúng ta không chỉ nghĩ đến sự hào hứng và cạnh tranh mà trò chơi mang lại, mà còn nhớ đến những kỷ niệm đáng nhớ và những phút giây sum vầy bên gia đình và bạn bè. Vậy chơi tổ tôm như thế nào? Hãy cùng GNBET tìm hiểu qua bài viết chơi tổ tôm nhé.
Nguồn gốc của trò chơi tổ tôm
Tổ Tôm hay còn được gọi là Tụ Tam thời thời xưa, từng được coi là một niềm vui tao nhã của các quân tử. Trò chơi dân gian này thường được nam giới, đặc biệt là các cụ ông, ưa thích và thường được tổ chức vào các dịp lễ tết trọng đại. Điều đặc biệt là trò chơi này đã gắn bó với văn hóa dân gian, với sự xuất hiện trong các tác phẩm văn học, thơ ca, và ca dao.
Tụ Tam, một thuật ngữ dịch từ Hán Việt, đề cập đến việc hội tụ của 3 loại hàng quân bài có chữ “Vạn” (Vạn Vuông), “Văn” (Văn Chéo), và “Sách” (Sách Loằng Ngoằng). Các quân bài này được viết bằng chữ Nho, và luật chơi của trò chơi khá phức tạp với nhiều nước đi. Điều này giải thích tại sao trò chơi này trở thành niềm ưa thích của người già, đặc biệt là các cụ ông.
Để dễ phân biệt các quân bài khi chơi bài Tổ Tôm, người xưa đã sử dụng câu tục ngữ: “Vạn Vuông, Văn Chéo, Sách Loằng Ngoằng”. Điều này giúp nhận dạng các đặc điểm của từng quân bài trong trò chơi.
Trò chơi bài Tổ Tôm được đưa vào cuộc sống vào thời kỳ Pháp thuộc, khi các quân bài được sản xuất và in bởi công ty A. Camoin & Cie của Pháp. Tất cả các hình vẽ trên quân bài Tổ Tôm đều lấy cảm hứng từ nghệ thuật Nhật Bản. Hình ảnh của những người phụ nữ, đàn ông, trẻ em, cá chép, lầu, thuyền, thành, trái đào…với trang phục truyền thống là Kimono, trong giai đoạn từ năm 1868 đến 1912.
Những thuật ngữ dùng trong chơi tổ tôm
Phu là thuật ngữ trong trò chơi bài Tổ Tôm, dùng để chỉ các quân bài được chia thành 3 loại: Phu Dọc, Phu Ngang và Phu Yêu. Một bộ bài gồm 3 quân bài trở lên cùng loại có thể được sắp xếp theo các quy tắc sau: cùng Hoa khác số, cùng số khác Hoa, hoặc cùng là các quân bài Yêu, thì được gọi là một Phu.
Phu Dọc trong tổ tôm là 3 quân bài liên tiếp và cùng Hoa với nhau.
Phu Ngang là 3 quân bài cùng số nhưng khác Hoa, còn được gọi là Phu Bí.
Các quân bài Yêu trong tổ tôm giống nhau cũng có thể tạo thành một Phu.
Khàn là thuật ngữ khác trong trò chơi Tổ Tôm, nghĩa là 3 quân bài giống nhau mà người chơi nhận được khi chia bài. Thiên Khai là trường hợp đặc biệt khi người chơi nhận được 4 quân bài giống nhau khi chia.
Lưng là một thuật ngữ khác, dùng để chỉ các Phu đặc biệt không tuân theo các quy tắc trên nhưng vẫn đủ điều kiện để được xếp thành các Phu. Các Phu đặc biệt bao gồm:
Các Phu gồm 3 quân bài Văn, Vạn, Sách, mà tổng hai Hoa Văn và Sách trong tổ tôm cộng lại bằng 10. Ba Phu đặc biệt này bao gồm các nhóm Hoa và các số tương ứng: Cửu Văn, Nhất Sách, Nhất Vạn; Bát Văn, Nhị Sách, Nhị Vạn; hoặc Thất Văn, Tam Sách, Tam Vạn, còn được gọi là Tôm.
Ngoài ra, còn có một số Phu đặc biệt trong tổ tôm khác như: Nhất Văn, Nhị Văn, Tam Văn; Phu Lèo bao gồm các hoa Cửu Vạn, Chi Chi, Bát Sách; Thang Thanh, Cửu Vạn, Cửu Sách; Ông Lão, Cửu Sách, Thang Thang. Các quân bài Khàn và Thiên Khai cũng được xếp vào nhóm Phu đặc biệt.
Cạ là một trạng thái khi chỉ có 2 quân bài và chỉ cần chờ thêm một quân bài nữa để xếp thành một Phu. Các quân bài còn thiếu để hoàn thành Phu được gọi là các quân bài chờ, bao gồm: Chờ Nhị Sách, Ngũ Vạn, Cửu Vạn, Ông Cụ; chờ Thất Văn, Bạch Thủ.
Cách chơi tổ tôm như thế nào?
Trò chơi Tổ Tôm là một trò chơi dân gian phổ biến trong văn hóa Việt Nam.
Số lượng người chơi
Tổ Tôm có thể chơi trong sới với từ 4 đến 5 người. Thông thường, việc có 5 người chơi sẽ tạo ra trò chơi tốt nhất. Đối với nhóm 5 người, luật chơi cụ thể như sau: Ban đầu, 120 quân bài sẽ được chia thành 6 phần bằng nhau, mỗi phần có 20 quân bài. Trong đó, một phần quân bài sẽ được đặt ở giữa và được gọi là “nọc”. Người chơi đầu tiên sẽ đánh một quân bài và đồng thời bốc thêm một quân bài từ nọc.
Quy định về các quân bài
Trò chơi Tổ Tôm sử dụng một bộ bài đầy đủ gồm 120 quân bài. Bộ bài này được chia thành ba hàng: Vạn, Văn và Sách. Ngoài ra, còn có ba quân bài đặc biệt mang tên Thang Thang, Chi Chi và Lão. Tất cả các quân bài trong bộ đều có mặt sau được in hình giống nhau. Để tham gia trò chơi này, người chơi cần có hiểu biết về chữ Nho.
Hướng dẫn cách chia bài
Quá trình chia bài được thực hiện theo quy trình cụ thể như sau: Người cao tuổi nhất trong nhóm sẽ được ưu tiên để rút ngẫu nhiên hai quân bài. Tổng giá trị của hai quân bài này sẽ được tính và lấy số dư sau khi chia cho 10. Người chơi bắt đầu chia bài sẽ là người có số thứ tự tương ứng với số dư đó, tính từ phía tay phải của người đã rút bài.
Quy tắc xếp bài khi chơi Tổ Tôm
Trong quá trình chơi, người chơi phải tuân thủ các quy tắc đã được thiết lập, bao gồm cả quy tắc xếp bài. Người chơi cần xếp bài theo các quy tắc sau đây: các quân yêu sẽ được xếp thụt sâu xuống, các quân bài giống nhau sẽ được xếp gần nhau, và các quân bài Phu sẽ được xếp cao hơn.
Ngoài ra, người chơi cần tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc và quy luật khi chơi bài Tổ Tôm. Điều này bao gồm quy tắc về cách đánh bài, xếp bài dưới chiếu, hô ù, tránh phạm lỗi, và kiểm tra bài trước khi tham gia vào ván bài trực tiếp.
Chơi Tổ Tôm là một trò chơi thú vị và hấp dẫn, yêu cầu sự khéo léo và hiểu biết về chữ Nho. Qua việc chia bài và xếp bài theo quy tắc cụ thể, người chơi có thể trải nghiệm sự căng thẳng và cạnh tranh trong từng ván bài. Chơi Tổ Tôm không chỉ mang lại niềm vui và giải trí mà còn là cơ hội để rèn luyện tư duy logic và khả năng ra quyết định nhanh nhạy.